Joga hormonalna – 20/04/2010 – dwumiesięcznik GABInet

Artykuł ukazał się drukiem 20.04.2010 w dwumiesięczniku GABInet

Sztuka jogi ma unikalny charakter. Jest wyjątkowo dobra dla kobiet. Kompleksowo stosowana wspiera funkcjonowanie ciała i zwiększa jego możliwości dając poczucie równowagi emocjonalnej, dobrego stanu umysłu i ducha.

Hormony na zdrowie. Ich rola i znaczenie.

Do życia i rozwoju człowieka potrzebne są substancje regulujące procesy życiowe. A najważniejsze z nich to hormony, enzymy i witaminy. Witaminy są związkami, które do organizmu są dostarczane z zewnątrz. Enzymy znajdują się w organizmie. Natomiast hormony  muszą zostać wyprodukowane w specjalnych gruczołach, zwanych dokrewnymi. Rozprowadzane są w organizmie przez krew i płyny ustrojowe, a ich działanie ma wpływ na prawidłowy i harmonijny rozwój całego organizmu.

Dla życia kobiety, do najważniejszych gruczołów dokrewnych produkujących hormony, mających bezpośrednie działanie na życie biologiczne, należą znajdujące się pod wpływem przysadki mózgowej, tarczyca, nadnercza i gruczoły płciowe. U kobiet, wzajemne oddziaływanie podwzgórza, przysadki oraz jajników leży u podłoża cyklu menstruacyjnego. W poszczególnych fazach życia kobiety, poziom wydzielanych w jej organizmie hormonów jest różny.

Dla jogi hormonalnej najistotniejszy moment to menopauza. Wówczas to spadek ilości naturalnie wytwarzanych hormonów osiąga poziom nawet o 60% mniejszy od stanu przed menopauzą. Kobieta w okresie menopauzy potrzebuje wyrównania poziomu hormonów dla poprawy funkcji organizmu i wyeliminowania ryzyka występowania różnych dolegliwości i groźnych chorób. Joga ma za zadanie hamowanie procesu zanikania żeńskich hormonów oraz skuteczną poprawę stanu zdrowia. Wskazana jest dla kobiet w każdym wieku, a szczególnie 40+ .

Starożytna joga dla hormonów współczesnej kobiety

Joga ze swej natury kierowana jest do kobiety. Jak głosi legenda, została stworzona po to „aby zapewnić jej wieczną młodość i piękno ciała”. Jest idealna dla kobiety we wszystkich sytuacjach i okolicznościach jakie przynosi życie codzienne. Wskazuje drogę do pełnego i zdrowego życia, dając radość z powodu bycia kobietą, niezależnie od wieku.

Joga jest nauką zajmującą się zarówno zdrowiem jak i doskonaleniem ciała. Wskazuje ona drogę do sztuki pełnego i szlachetnego życia. Stanowi całościową naukę o życiu. Jest najstarszym na świecie systemem formowania osobowości, który pozwala żyć w harmonii z sobą samym i z otoczeniem. W porównaniu do standardowych ćwiczeń fizycznych, które najczęściej oddziałują wyłącznie na powłokę zewnętrzną organizmu człowieka, joga ma znacznie szersze działanie psychofizyczne. Jej oddziaływanie na układy neurohormonalne rozwijają świadomość ciała, a przez to generują wewnętrzną świadomość oraz stabilizują umysł. Spośród innych systemów wyróżnia jogę poszukiwanie tkwiącej w ciele idealnej harmonii, która jest podstawą zdrowia i równowagi wewnętrznej.

Specjalnie dobrane ćwiczenia automobilizacji i rewitalizacji systemu hormonalnego oraz intensywne techniki oddechowe pozwalają wzmocnić wytwarzanie żeńskich hormonów i jednocześnie mają za zadanie hamowanie procesu ich zanikania w różnych okresach i fazach życia kobiety. Młodym kobietom pozwala wejść w dojrzałość, wzmocnić poczucie własnej wartości. Kobietom ciężarnym łagodniej znieść wszelkie niedogodności i dolegliwości, przygotowując do łagodnego porodu, pozwalając przeżyć szczęśliwie chwile macierzyństwa. Dla kobiet dojrzałych łagodzi objawy menopauzy. Wymiernym efektem ćwiczenia jogi jest fakt wytrzymałości i odporności organizmu, wzmocnienie mięśni, ustąpienie lub zmniejszenie bólu w różnych dolegliwościach. Poprawę funkcjonowania narządów wewnętrznych, spadek masy ciała, odtłuszczenie ciała i uregulowanie przemiany materii. Zwiększenie energii, koncentracji i refleksu. Lepszy sen, lepsze samopoczucie, wydłużenie czasu trwania oddechu, zwiększenie odporności na stres oraz zdystansowanie się do otaczającej rzeczywistości.

Ćwiczenia fizyczne wykonywane w jodze nazywane są asanami. Asana oznacza pozycję stabilną, utrzymywaną w bezruchu. Są to takie pozycje ciała, które służą do oczyszczenia i ożywienia każdej jego komórki. W ciągu wieków były one doskonalone aby finalnie, podczas ich wykonywania, można było poddać ćwiczeniu każdy mięsień, nerw i gruczoł. W związku z tym nie tylko wpływają one na poprawę ogólnego, fizycznego samopoczucia. Stanowią także swoiste umysłowe ćwiczenie koncentracji i medytacji. Asany ćwiczą równomiernie wszystkie części ciała. Każda pozycja jest całością samą w sobie, w której to każda część ciała odgrywa szczególną rolę. Ruch ma miejsce przy zmianach pozycji ciała lub miejsca. Choć sprawiają wrażenie statycznych są pełne wewnętrznej dynamiki. W czasie praktyki wykonywany jest pełen zakres ruchów.

Asany można podzielić na kilka podstawowych grup, a co za tym idzie rozważać ich oddziaływanie terapeutyczne na poszczególne układy i narządy. Podstawową grupę stanowią pozycje stojące. Wykonywane w sposób dynamiczny mają oddziaływanie rozgrzewające  i w szybki sposób nadają ciału elastyczności. Największy wpływ mają one na kończyny dolne oraz obszar bioder powodując wzrost wytrzymałości tułowia i nóg. Dzięki temu nogi stają się smukłe i zgrabne. Rozciąganie i napinanie mięśni nóg usuwa bóle o podłożu naczyniowym i neurologicznym, przynosi ulgę przy zwyrodnieniu stawów skokowych i kolanowych oraz zaburzeniach z powodu różnego rodzaju urazów. Różnorodne ruchy pojawiające się w pozycjach stojących utrzymują elastyczność, siłę i prawidłowe odżywianie kręgosłupa. Ponadto mogą powodować ustąpienie dolegliwości związanych z zaburzeniami czynności kręgosłupa a także chronicznego bólu pleców.

Dzięki aktywności całego ciała krew dociera do różnych jego obszarów i odżywia komórki oraz gromadzi energię niezbędną do optymalnego funkcjonowania. Dodatkowo zwiększa się przepływ w naczynkach włosowatych oraz wysycenie krwi tlenem. Naczynia krwionośne są bowiem rozciągane i masowane a to z kolei wpływa na poprawę ukrwienia mięśni. Zróżnicowanie ruchów pozwala na tonizację płuc przez co poprawia się cyrkulacja krwi – więcej jej przepływa przez płuca. Wszechstronne masowanie organów brzucha w pozycjach stojących odbywa się przez ich rozciąganie, ściskanie i skręcanie. Poprawia się wtedy obieg limfy, wzmacnia się praca układu pokarmowego oraz ukrwienie wszystkich narządów.

Pozycje stojące mają zbawienny wpływ na funkcjonowanie układu rozrodczego kobiet. Przeciwdziałają osłabianiu i obniżaniu się narządów rodnych, powodują poprawę ukrwienia zapobiegając infekcjom. Łagodzą bóle miesiączkowe oraz regulują owulację. Odpowiednio modyfikowane, do stanu zaawansowania, ułatwiają kobietom przejście okresu ciąży. Utrzymują prawidłowy obieg krwi w narządach wewnętrznych brzucha i podbrzusza niwelując niekorzystny wpływ nacisku powiększającej się macicy. Poprawiają elastyczność macicy tworząc więcej przestrzeni dla płodu oraz wzmagają krążenie łożyskowe. Zapobiegają hamowaniu krążenia żylnego. Niwelują obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego mogące pojawić się podczas porodu. Balansowe pozycje stojące wyrabiają pewność, siłę i zwinność.

Obszary kory mózgowej i móżdżku, odpowiedzialne za koordynację, są stymulowane utrzymując funkcje w stałej aktywności. Dzięki rozciąganiu mięśni obwodowe nerwy ruchowe i czuciowe są aktywizowane. Następuje ciągła stymulacja połączeń między obwodowym układem nerwowym i mózgiem poprzez rdzeń kręgowy. Utrzymywane są prawidłowe właściwości neuromotoryczne ciała. Podczas normalnej aktywności życiowej zginamy się do przodu, czasem na boki, jednak prawie nigdy do tyłu. Korzystne oddziaływanie wygięć do tyłu, zarówno na ciało, jak i umysł bez wątpienia przyczynia się do opóźnienia fizjologicznych i mentalnych procesów starzenia. Poprzez wysiłek wygięcia do tyłu powodują zasysanie krwi głęboko do wnętrza kręgosłupa co zapobiega zwyrodnieniom kręgów oraz wzmacnia mięśnie stabilizujące kręgosłup. Praktyka tych pozycji zapobiega zmianom związanym z osteoporozą, nie pojawiają się problemy z odwapnieniem kości u kobiet w okresie menopauzy, gdyż pozycje pobudzają znacząco odżywianie kości.

W przypadku wystąpienia zmian naczyniowych zapobiega dalszemu pogorszeniu się przepływu krwi. Dodatkowo stymulowanie układu współczulnego powoduje przyspieszenie przepływu krwi stymulując organy klatki piersiowej, przez co pojemność życiowa płuc może być utrzymana na dobrym poziomie przez całe życie a mięśnie oddechowe utrzymują prawidłową elastyczność. Narządy brzucha w wygięciach do tyłu są także rozciągane, co przeciwdziała zaburzeniom związanym z ich opadaniem. Ćwiczenia wpływają łagodząco na zbyt obfite i bolesne miesiączki poprzez zassanie organów miednicy w górę. Stymulowana jest praca jajników. Asany jogi zapobiegają atrofii tkanek występującej w czasie menopauzy. Pozycje te przyczyniają się do odciążenia pęcherza i innych organów miednicy przynosząc kobietom ulgę. Mocno aktywują gruczoły dokrewne. Stymulacja nerwu błędnego powoduje obniżenie zakwaszenia układu trawiennego. Rozciąganie żołądka i jelit wzmaga ich perystaltykę. Nerki są mocno tonizowane. Efekty tego odczuwane są niemal natychmiast w postaci pobudzenia wywołanego przez wydzielenie adrenaliny z mocno stymulowanych nadnerczy. Również są pobudzane szyszynka, przysadka i tarczyca. Wzmaga się metabolizm komórkowy. Zmniejsza się także pobudzenie autonomicznego układu nerwowego. Wpływa to na redukcję aktywności i napięcia w wielu układach: trawiennym, krwionośnym, oddechowym i rozrodczym. Lepiej funkcjonuje układ odpornościowy. Szybciej następuje regeneracja organizmu, z jednej strony odczuwalny jako stan całkowitego spokoju a z drugiej jako niezwykła ostrość i sprawność umysłu.

Warto zwrócić uwagę na pozycje odwrócone. Harmonizują i poprawiają sprawność systemu nerwowego powodując zmianę przepływu sygnału nerwowego, regenerując cały układ. Pozycje te wpływają hamująco na niekorzystne zmiany neurologiczne mózgu pojawiające się w procesie starzenia organizmu. Zarówno przysadka jak i szyszynka są silnie ukrwione i pobudzane w czasie praktyki, usprawnia to ich funkcjonowanie. Również podwzgórze jest obficie odżywiane przez krew. Aktywizowane są połączenia nerwowe między przysadką a podwzgórzem. Praktykujący często odczuwają wrażenie chłodu na twarzy co jest wynikiem wpływu pozycji na ośrodek termoregulacji w podwzgórzu. Podobnie do tarczycy i gruczołów przytarczycznych napływa dużo świeżej krwi. Początkowo pozycje obniżają aktywność tych gruczołów jednak długofalowy efekt objawia się stymulacją ich działania. Zapobiega to różnym dysfunkcjom w tym obszarze. Ogólna poprawa funkcjonowania układu wydzielania wewnętrznego równoważy poziom hormonów we krwi.

Ostatnim ważnym elementem są pozycje siedzące. Praktyka siadów odblokowuje i nadaje elastyczność biodrom, mięśniom pachwin, kolanom i stawom skokowym. Zapobiegają powstawaniu zwyrodnień. Prawidłowe ustawienie tułowia zmniejsza napięcie organów wewnętrznych umożliwiając im swobodną pracę.

Życiodajny oddech

Ważnym nośnikiem energii i substancji odżywczych w organizmie kobiety, przenoszącym substancje odżywcze jest oddech. Ćwiczenia oddechowe jogi powodują znaczny wzrost odczuwania bodźców zapachowych, co ma szczególny wpływ na organizm kobiety, z uwagi na to iż zmysł węchu powiązany jest ściśle z gospodarką hormonalną. Warto to wiedzieć i wykorzystać w odpowiedni sposób dla przeciwstawienia się utracie wrażliwości na zapach. Przede wszystkim dotyczy to kobiet po operacjach narządów rodnych, po terapii antykoncepcyjnej, w czasie menopauzy i w pierwszym okresie ciąży. Ćwiczenia oddechowe wzmagają bodźce zapachowe poprawiając między innymi jakość życia intymnego. Dają wyciszenie, wzmocnienie siły wewnętrznej, kontakt z ciałem i emocjami. W efekcie daje to uwolnienie od stresu usuwając blokady energetyczne i emocjonalne.

Zbyszko Patyk