Świadomy oddech zdrowego życia – 29/01/2013 – dwumiesięcznik GABInet

Artykuł ukazał się drukiem 29.01.2013 w dwumiesięczniku GABInet

Śmiało możemy stwierdzić, że życie ludzkie rozpoczyna się razem z pierwszym świadomym oddechem. I tak wszystkie czynności neuromotoryczne, sensoryczne i motoryczne funkcje ciała odbywają się przy pomocy oddechu.

Jest to czynność, która jest warunkiem naszego życia. Samo oddychanie jest czynnością neuromotoryczną. Organizm ludzki funkcjonuje dzięki wyspecjalizowanej siatce kanałów zwanych nerwami, żyłami, arteriami. Autonomiczny system nerwowy, poprzez współczulny i przywspółczulny układ nerwowy, zarządza każdą komórką, włóknem, tkanką tak aby organizm mógł być świadomy swojego otoczenia i samego siebie. Natomiast nasze organy wewnętrzne wysyłają do kory mózgowej sygnały neuromotoryczne w formie impulsów elektrycznych, które przekształcane są w świadomość, przybierając kształt energii elektromagnetycznej i elektrochemicznej.

Cały ten proces zachodzi kiedy człowiek świadomie oddycha. Ustaje razem z oddechem. Oddech to związek ciała z procesami psychicznymi. Jest źródłem ruchu, z którego wypływa energia do wnętrza naszej osobowości, do umysłu, duszy, aby dostać się do naszego ciała w formie siły życia i energii witalnej. Głębiej rzecz ujmując możemy powiedzieć, że świadomy oddech pozwala odczuć kontakt z ciałem i kontakt z psychiką. Związek oddychania z ciałem i procesami psychicznymi jest ogromny. Szczególnie możemy zauważyć tę zasadę w określonych stanach emocjonalnych. W sytuacjach stresowych, np. podczas zdenerwowania, strachu, pobudzenia nerwowego, spowoduje wzmożoną reakcję oddechową.

Kiedy nie panujemy nad oddechem, oddech stając się szybki i nierówny. Wtedy przypominamy sobie, że zrobienie kilku głębszych oddechów pozwoli zapanować nad stresem. W naszych nastrojach, podświadomych potrzebach, udział oddechu jest dominujący. Pod wpływem aktywności oddechu może wywołać w nas zmianę nastroju a nawet chorobę. Przez swoją aktywność lub pasywność oddechową wpływa na półkule mózgowe i chemiczną działalność mózgu, wpływając na wszystkie funkcje ciała: temperaturę, ciśnienie krwi, poziom hormonów i procesy anaboliczne, mając wpływ na wzgórze i podwzgórze mózgu. Częstotliwość z jaką oddychamy jest w pewnym stopniu reakcją na zmiany w naszym stanie fizycznym i psychicznym.

Podczas snu oddech staje się wolny i regularny a w gniewie staje się szybszy. Wraz z przyspieszeniem rytmu oddychania wzrasta szybkość przepływu krwi i innych ważnych dla życia substancji. Te z kolei stymulują czynności neuromotoryczne, które powodują, że ciało zużywa więcej energii. Organizm zaś musi, poprzez oddychanie wewnątrzkomórkowe, przetwarzać więcej tlenu i glukozy w energię. Rezultatem tego jest zwiększenie poziomu stresu i napięcia. Utrzymując normalna szybkość oddychania możemy zmniejszyć szybkość oddychania zachować energię, zwiększyć poziom witalności i żyć dłużej. Wykorzystując głębokie oddychanie organizm pobiera od 6-10 razy więcej tlenu niż podczas zwykłego, krótkiego oddychania. Układ nerwowy zużywa około 80% wdychanego wraz z powietrzem tlenu. Świadomy oddech pozwala przyspieszyć procesy oczyszczania organizmu z toksyn.

Bycie świadomym oddechu odwraca uwagę od myśli i tworzy przestrzeń, a co za tym idzie osadza w chwili obecnej. A to oznacza, że jest to klucz do wewnętrznej przemiany. Fakt, że oddech nie posiada formy jest jednym z powodów, dla którego jego świadomość jest sposobem wnoszenia przestrzeni do życia i generowania świadomości. Bywa, że jest obiektem medytacji. Jest kluczem do samodzielnego nastrojenia ciała i umysłu.

Świadomy oddech jako sposób na wspaniały relaks

Zdarza się w naszym życiu, że poziom stresu osiąga tak wysoki pułap, iż tracimy zdolność do normalnego funkcjonowania i oceny sytuacji. W takich chwilach przydaje się wentyl bezpieczeństwa. Rzetelnie wykonywane ćwiczenia oddechowe regenerują układ nerwowy. To świetna wiadomość dla wszystkich nadwrażliwych osób, które są podatne na wpływ zewnętrznych bodźców i jest im ciężko zapanować nad własnymi emocjami i reakcjami ciała nawet na lekki stres. Oczywiście, aby nastąpiła taka regeneracja, potrzeba dłuższego czasu. Ale nawet pojedyncze sesje przynoszą poczucie ulgi i relaksu.

Relaksacyjne techniki oddychania, oddychanie stymulujące, liczenie oddechów czy oddychanie brzuszne, które jest podstawowym sposobem oddychania w praktyce buddyjskiej i tai chi, polegające na wypychaniu brzucha podczas wdechu a wciąganiu przy wydechu. Uczy się go, między innymi, w szkołach rodzenia. Osoby praktykujące jogę stosują pranajamę – technikę oddechową, która składa się z wdechu, wydechu i zatrzymania oddechu. Wdech dostarcza siły życiowej, wydech oczyszcza ciało z toksyn. W momencie wstrzymania oddechu energia rozprzestrzenia się po organizmie.

W latach 70-tych XX wieku popularną metodą świadomego oddychania był rebirthing, rozpropagowany przez Amerykanina Leonarda Orra. Kontrola oddechu jest tu elementem pracy nad sobą i ma na celu odrodzenie się poprzez sięganie do doświadczeń narodzin i przełamywanie związanych z nimi blokad. Rebirthing jest metodą mającą swoje korzenie w kulturze indyjskiej, gdzie techniki oddechowe są nieodłączną częścią duchowych praktyk. Pranajoga, pranajama,  krijajoga, mahajoga, itd. Mahajoga to termin oznaczający metody praktyk czterech wielkich systemów jogi:  mantra, hatha, laja i radża joga, które służą przezwyciężeniu podstawowych ludzkich problemów i reumifikacji ciała z umysłem oraz z duchem.

Joga, w tradycyjnym, klasycznym ujęciu jest drogą rozwoju duchowego, ścieżką prowadzącą do poznania własnej istoty i doskonałości wewnętrznej. Właściwie pojęta joga prowadzi do głębokiej mistyki i czerpie z niej wiele cennych doświadczeń. Joga nie prowadzi do ucieczki od rzeczywistości lecz nadaje życiu głębszy sens i prawidłowe jego rozumienie. Tak też jest z jogą oddechową. Z naturalnym rytmem oddechu. Mając na myśli jogę oddechową należałoby mówić raczej o jodze energii życia.

Jak świadomie oddychać?

Przede wszystkim bez wysiłku i bez forsowania się. Oddech ma sprawiać nam przyjemność. Jeśli chcemy pogłębić oddech, robimy to stopniowo, z wyczuciem. Słuchając własnego organizmu, bez presji i bez pośpiechu. Oddech pogłębia się w miarę rozluźniania napięcia mięśniowego. Dzięki czemu powstaje przestrzeń w klatce piersiowej. Dlatego zaczynamy od wyrównania, uspokojenia oddechu i relaksacji. Pamięć prawidłowego oddechu jest w nas – to pierwsza samodzielna czynność, którą wykonujemy po urodzeniu. Świadomie i w zgodzie ze swoim organizmem, spontanicznie możemy przypomnieć sobie ten naturalny rytm oddechu. Bądźmy, jak najczęściej, świadomi własnego oddechu. Kiedy chodzimy, kiedy pracujemy, kiedy odpoczywamy. W ten sposób nabierzemy prawidłowych nawyków oddechowych i odnajdziemy przyjemność w pełnym życiodajnym oddechu. Istnieje, oczywiście, wiele technik oddychania i warto je praktykować. Świadomy oddech to świadome życie. Oddech wyzwala potężne energie i nie pozostaje obojętny dla organizmu. Jogini mierzą długość życia ilością oddechów. Wydłużając oddech przedłużasz swoje życie.

Jak efektywnie oddychać?

Któż z nas nie odczuwał silnego bicia serca lub zaciskającego się gardła przed wystąpieniem publicznym czy w innej stresującej sytuacji? Kiedy jesteśmy zestresowani lub czujemy lęk, z pomocą mogą przyjść proste techniki oddechowe. Takie jak kontrolowanie natężenia oddechu, oddychanie przeponą czy oddech piersiowo – żebrowy lub górny – szczytami płuc. Połączenie tych oddechów daje pełny oddech jogi. fala oddechowa przebiega, w dużym stopniu, na poziomie świadomości.

W praktyce wygląda to tak, że napełniamy i opróżniamy wszystkie części płuc równocześnie, a uwagę systematycznie przesuwamy przez poszczególne strefy, sprawdzając czy prawidłowo włączyły się do procesu oddychania. Włączenie wszystkich trzech poziomów płuc powinno następować płynnie, w tzw. fali oddechowej i zawsze w kierunku z dołu do góry. Zarówno przy wdechu jak i wydechu. Pamiętajmy, że oddech ma być powolny, głęboki, płynny i swobodny. Celem świadomego oddychania jest wyrobienie prawidłowego oddechu przeponowego lub pełnego, wyrobienie długiej fazy wydechowej, ekonomiczne wydatkowania powietrza, wyrobienie równomierności siły wydechu. To tylko kilka zasadniczych przykładów.

Świadomy oddech umożliwia oczyszczenie i uwolnienie się od ograniczających i nieefektywnych wzorców życia i funkcjonowania. Jest to sztuka oddychania, która idzie w parze z afirmacjami i medytacjami, gdyż właśnie to sprawia, że umysł koncentruje się na pozytywnych skutkach uwolnienia. Jest najskuteczniejszą i najbezpieczniejszą metodą rozwiązywania problemów, sięgających korzeniami daleko wstecz. Z okresów życia, których nie pamiętamy świadomie. To może być okres prenatalny, dzieciństwo, wypadki, choroby czy utraty przytomności.

Praktyka pokazuje, że ciągły płynny łączony oddech usuwa wszelkie psychotraumy, stresy, frustracje, depresje, drobne i poważne dolegliwości, stłumione emocje oraz negatywne masy myślowe. Kiedy energia życia napełnia całego człowieka, co nazywamy pranajogą, nie pozostaje już w nas miejsca dla żadnych negatywnych sił i energii, które też zostają usunięte. To ma swój praktyczny wymiar, ponieważ warto, dzięki technikom świadomego oddechu, tworzyć nowy fundament, na którym chce się oprzeć całe życie. Warto je rozpamiętywać i zmieniać na zupełnie świadome decyzje, budując swoje życie na solidnym fundamencie mądrości, w doskonałej harmonii.

Zbyszko Patyk